Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (ICP) - stanowi najczęstszą odwracalną chorobę wątroby, ściśle powiązaną z okresem ciąży, której istotą są zaburzenia w przemieszczaniu składników żółci.

Cholestaza ciężarnych samoistnie ustępuje po porodzie, lecz w kolejnych ciążach (45-90%) zwykle ujawnia się ponownie przybierając bardziej nasiloną postać.

Do zaburzeń czynności wątroby w ICP dochodzi najczęściej w III trymestrze ciąży.

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych stanowi problem medyczny przede wszystkim ze względu na zagrożenia dla płodu. Zwiększa ryzyko m. in. porodu przedwczesnego, obecności smółki w płynie owodniowym, bradykardii płodu i zagrażającej zamartwicy wewnątrzmacicznej oraz śmierci wewnątrzmacicznej.

U chorej ciężarnej dochodzi do zaburzeń w wchłanianiu tłuszczów, co prowadzi do utrudnionego wchłaniania i niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witamin A, D, E i K).

Rozpoznanie cholestazy opiera się o obecność:

- świądu skóry

- podwyższonych wartości kwasów żółciowych w surowicy krwi (>10 μmol/l)

- podwyższonych wartości aminotransferaz: asparaginianowej (AspAt), alaninowej (AlAt) i glutamylotranspeptydazy (GGTP)

- spontanicznego ustąpienia objawów w ciągu 2-3 tygodni po porodzie

- braku innych chorób powodujących świąd i żółtaczkę

- histologicznego potwierdzenia obecności martwicy lub apoptozy hepatocytów

W monitorowaniu  podczas wewnątrzwątrobowej cholestazy ciężarnej główny nacisk należy położyć na ocenę stanu płodu. Zaleca się ocenę dobrostanu płodu z wykonaniem testu Manninga, czynnościowego testu niestresowego (NST), KTG z liczeniem ruchów płodu. Konieczna jest również kontrola funkcji wątroby ciężarnej - pomiar poziomów aminotransferaz (AspAt, AlAt) oraz fosfatazy alkalicznej.

Niektóre czynniki ryzyka wystąpienia cholestazy ciążowej oraz sytuacje kiedy choroba ta występuje najczęściej:

• wiek ciężarnej > 35 r.ż.
• ciąża mnoga
• występowanie rodzinne
• cholestaza w poprzedniej ciąży
• ciężarne u których w trakcie stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej rozwinęła się cholestaza
• ciężarne którym w obecnej ciąży towarzszyły niepowściągliwe wymioty
• kamica żółciowa, stan po cholecystektomii

źródło:

Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w wewnątrzwątrobowej cholestazie ciężarnych. Ginekologia Polska 2012; 83: 713-717

Waluga M, Hartleb M (2009): Rozpoznawanie i leczenie chorób gastroenterologicznych u kobiet w ciąży. Przegląd Gastroenterologiczny; 4(2): 61-70

Tadros M i wsp. (2008): Cholestaza ciężarnych a wyniki położnicze. Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia; 1(3): 165-168

Jóźwik M i wsp. (2007):Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych - niedoceniony problem medycyny płodowej. Część I. Stan matki. Ginekologia Polska; 78: 312-316

Jóźwik M i wsp. (2007):Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych - niedoceniony problem medycyny płodowej. Część II. Stan płodu i postępowanie lekarskie. Ginekologia Polska; 78: 405-410